Deze maand verschijnt de derde biografie van Edwin Rutten (‘ome Willem’), omdat de eerste twee Ruttens goedkeuring niet konden wegdragen. Dat roept levendige herinneringen bij me op, als auteur van een andere biografie over een nog levend persoon. Vorig jaar april viel Villamedia Magazine (blad van de journalistenvakbond) bij mij door de bus, met daarin het artikel ‘Schrijf nóóit een biografie van iemand die nog in leven is’ van Rudie Kagie, de eerste biograaf van Edwin Rutten. Niet alleen zijn eigen boek komt daarin aan bod, maar ook de ongepubliceerde biografieën van Vincent Mentzel en Wim T. Schippers. Net als Rutten bleken Mentzel en Schippers, na jarenlang werk van hun biografen, een stokje te hebben gestoken voor de publicatie van hun levensverhaal.
Ik kreeg er hartkloppingen van, omdat ik op dat moment twee jaar − onbetaald − bezig was met de biografie van de boeddhistische meditatieleraar Jotika Hermsen (92) en op het punt stond mijn manuscript aan haar voor te leggen. Het initiatief voor het boek lag bij mij en Jotika had me − mondeling − de vrije hand gegeven bij het schrijven van de tekst, maar wat zou er gebeuren als zij daar niet achter kon staan? Haar leven was zeker niet altijd over rozen gegaan, verschillende van de ruim veertig geïnterviewden hadden zich kritisch over haar uitgelaten en ik had ook toegang gekregen tot al haar dagboeken. Ik besloot het hele manuscript aan haar voor te lezen, zodat ik mijn keuzes kon toelichten. Met sommige kritiek had ze het zeker niet makkelijk, maar ze had er begrip voor dat die óók in het verhaal thuishoorde. Door steeds met haar in gesprek te blijven, kwamen we er uiteindelijk goed uit. Nu ik weet dat het vaak ook anders gaat, heb ik nog meer bewondering voor Jotika’s opstelling.
Vanaf juni werkte ik een dag per week aan de archivering van het tekstmateriaal van Jotika Hermsen en haar stichting Sangha Metta. Ik werd hiervoor gevraagd omdat ik voor de biografie van Jotika al veel van haar materiaal had verzameld, en een goed beeld had van de historie van haar stichting. Het resultaat is een halve meter papieren archief en een omvangrijk digitaal archief, inclusief inventarislijst waarin alle materiaal is opgesomd. Dit draag ik op 18 december over aan de voorzitter van de Stichting Boeddhistisch Archief, Rinus Laban. Het papieren archief zal worden ondergebracht bij de Universiteit Leiden; het digitale archief wordt toegankelijk met toestemming van het bestuur van Sangha Metta. René Oosterbaan buigt zich komend voorjaar over de archivering van alle audiobestanden.
Aan sommige kledingstukken ben ik zo gehecht dat ik er geen afstand van kan doen, schrijf ik in het net verschenen winternummer van Genoeg. Zo heb ik een T-shirt uit Spanje waarin ik al 34 jaar slaap. In een ander shirt, met een mooie afbeelding, vielen na 25 jaar gaten, maar mijn vriend wist raad: hij lijstte het voor me in.
Ook Elisah Pals probeert haar afvalproductie te verminderen. Ze was daar een paar jaar mee bezig toen ze met een strand vol plastic werd geconfronteerd. Op dat moment besefte ze: ik kan dit niet alleen. Zo ontstond Zero Waste Nederland, een beweging van mensen die elkaar inspireren tot een afvalvrije leefstijl. We portretteerden haar voor Genoeg, en vanaf het winternummer heeft zij een vaste column in ons blad.
In dit nummer vind je ook een achtergrondverhaal over begrenzing van onze rijkdom (‘limitarisme’), een reportage over een dagje Amsterdam voor bijna nop, een interview met Erno Eskens, die pleit voor rechten voor álle wezens, en een reportage over meer doen met Nederlandse wol. En verder natuurlijk weer talloze woon-, zelfmaak-, bespaar-, gezondheids, kook- en moestuintips in onze diverse rubrieken.
Het winternummer van Genoeg ligt nu in de winkel. Je kunt het ook online bestellen.
Ik blijf mooie reacties ontvangen op de biografie van meditatielerares Jotika Hermsen. Zo schreef iemand: ‘Je boek heeft mij te pakken, ik lees er dagelijks in. Het is meeslepend geschreven.’ Een ander las de biografie in één adem uit en daarna nog een keer, om alle raakvlakken met haar eigen leven te noteren. Een derde schreef: ‘Wat een heerlijk boek! Uitermate prettig geschreven, en het ziet er ook werkelijk prachtig uit met alle foto’s binnenin en op de omslag. Doordat je gebruik mocht maken van Jotika’s dagboeken en door jouw speurwerk en interviewtechniek is het een boek met een schat aan feiten en verhalen geworden.’ En een vierde: ‘Wat heb je dat mooi gedaan, met die vier levens. Alles in het boek straalt grote toewijding en diepe liefde uit, voor Jotika en haar levenspad.’ Op Lezerscommunity Hebban.nl verscheen een recensie met de titel ‘Een inspirerende biografie die leest als een roman’. Auteur Diana Kooistra typeert mijn stijl als ‘toegankelijk, open en direct’. De biografie heeft volgens haar diepgang en geeft stof tot nadenken.
Voor wie niet bij de ‘Viering van de vier levens van Jotika Hermsen’ kon zijn, op 20 september bij de presentatie van haar biografie, is er nu een korte impressie te vinden op YouTube. Ook leuk voor wie er wel bij was, en de sfeer weer even wil proeven. Met fragmenten uit de lezingen van Anja Meulenbelt, Jan Andreae, Ton Lathouwers, Jotika Hermsen en mijzelf. De viering vond plaats in het voormalige parochiehuis uit Jotika’s jeugd in Vierakker, ten zuiden van Zutphen, waar zij als tiener toneelspeelde en volksdansles gaf.
Ik ben heel blij met alle prachtige reacties die ik krijg op de biografie van meditatielerares Jotika Hermsen, die op 20 september verscheen. Een kleine bloemlezing: ‘In één adem uitgelezen!’ ‘Je hebt in je interviews met Jotika een intimiteit weten te bereiken die doorklinkt in het boek.’ ‘Je schrijft zo mooi en zo toegankelijk.’ ‘Indrukwekkend en openhartig.’ ‘Ik heb het boek gelezen met stijgende bewondering voor jou. Wat een klus en wat een beslissingen moet je elke keer weer genomen hebben.’ ‘Prachtig is de toon en de invoelende wijze waarop je haar jeugd beschrijft. Je doet ook helemaal recht aan de ontwikkelingen in de Rooms-Katholieke Kerk en in ‘kloosterland’. De zeer complexe ontwikkelingen in haar cocounseling- en boeddhistische periode vind ik respectvol beschreven, door de keuze die je maakte om alle posities daarin tactvol en met veel citaten te beschrijven en het oordeel aan de lezer te laten.’ ‘Wat mooi zoals je in de huid kruipt van deze wijze en eigengereide vrouw.’
Nieuwsgierig naar het boek? Het is te koop bij de boekhandel of online, bijvoorbeeld bij uitgeverij Samsara. Op deze site in het boek ook in te kijken.
Het was overweldigend mooi vrijdag, de viering van de vier levens van Jotika Hermsen, bij de verschijning van de biografie die ik over haar schreef. In het decor van haar jeugd kwamen 120 mensen samen die haar uit een of meer van haar levens kenden: als boerendochter Jo, kloosterzuster Marie-Louise, cocounselingleidster Joke of meditatielerares Jotika. Wie wilde, kreeg een rondleiding door de mooiste kerk van Gelderland, waar Jo als kind elke zondag te vinden was. In de parochiezaal waar ze als tiener volksdansles gaf, luisterden we naar mooie en ontroerende toespraken van uitgever Sanne Broekhuis van uitgeverij Samsara, ex-collega Anja Meulenbelt, vriend Jan Andreae, zenleraar Ton Lathouwers en ten slotte van Jotika zelf. Zij onthulde het goede nieuws dat ze aan haar vijfde leven is begonnen. Toen kon de dag helemaal niet meer stuk.
De eerste twee recensies van de biografie zijn al verschenen: op Nieuwwij.nl van Diana Vernooij en Bodhitv.nl van Dick Verstegen. Als je Jotika zelf wilt horen spreken, kijk dan op zondagochtend 6 oktober naar De verwondering van Annemiek Schrijver op NPO2.
Al maanden keek ik ernaar uit mijn kledingkast onder handen te nemen. Ik had het zo druk gehad en zoveel thuis gewerkt, dat ik steeds naar de kleren had gegrepen die ik het liefste draag. Wat had ik nou eigenlijk precies, wat kon daarvan weg en wat voor nieuwe kleren had ik nodig? Op een regenachtige zaterdag ging ik aan de slag. Aan het einde van de dag had ik een zak vol kleren voor de kringloop. Ik had meer ruimte gekregen in mijn kast, en die meteen maar even gesopt. Maar het mooiste resultaat was dat ik een aantal fijne kledingstukken had herontdekt waarvan ik vergeten was dat ik ze had. Door weg te doen wat me niet beviel, kreeg ik meer zicht op waar ik blij mee was, en ontdekte ik dat ik niks nieuws hoefde aan te schaffen.
Laura den Edel schrijft in het net verschenen herfstnummer van Genoeg over zelf kleding maken. Dat levert veel meer op dan een nieuw kledingstuk: het geeft voldoening, en doet je beseffen hoeveel inspanning en materiaal er in kleding zitten. Daardoor krijg je groot respect voor de makers en de natuur, waardoor je meer gaat stilstaan bij het kopen van iets nieuws: heb ik het wel nodig, kan ik het ook zelf maken of tweedehands kopen, worden de makers er eerlijk voor beloond en brengt het materiaal geen schade toe aan de aarde?
De afgelopen maanden hebben we gewerkt aan vernieuwing van Genoeg. Het magazine bevat vanaf nu meer grote verhalen en een aantal nieuwe rubrieken: Carlijn Assink portretteert mensen die bewust klein wonen; Gera van den Berg geeft bespaartips en ‘moesmeisje’ Kim Nelissen geeft tips voor het verbouwen van eigen groente, het hele jaar rond.
Nog 25 nachtjes slapen, dan verschijnt de biografie van Jotika Hermsen. Het evenement op de deze dag is inmiddels helemaal uitverkocht, maar het boek is vanaf 20 september wel voor iedereen te koop bij de boekhandel of bij Samsarabooks.com. Maar liefst 352 pagina’s telt het, inclusief 32 pagina’s met foto’s. In het volgende nummer van Happinez staat een interviewtje met mij, en Jotika is op 29 september te gast bij tv-programma De Verwondering. Spannende tijden!
Op vrijdag 20 september verschijnt de biografie van Jotika Hermsen. Als je wilt, kun je aanwezig zijn bij de feestelijke presentatie in Vierakker (bij Zutphen), in het prachtige decor van haar jeugd. Hier vieren we haar vier levens. Voordat ze Jotika werd, had ze namelijk nog drie andere identiteiten: ze was boerendochter Jo, kloosterzuster Marie-Louise en cocounselingleidster Joke. Pas zo’n dertig jaar geleden werd ze Jotika: leidinggevende in een Amsterdamse tempel, boeddhistisch non − op haar eigen voorwaarden − en gelauwerd meditatielerares. In al haar levens stond ze contemplatief midden in de wereld, was ze waarheidszoeker en pionier. Voor dit boek sprak ik uitvoerig met Jotika en met ruim veertig mensen om haar heen. Ik kreeg toegang tot Jotika’s persoonlijke archief en putte uit historische bronnen. Daarmee schetst dit boek ook een beeld van bijna een eeuw levensbeschouwelijke ontwikkelingen in Nederland.
Voor liefhebbers is er van 13.30 tot 14.30 uur een rondleiding in de kerk van Jo’s jeugd. Vanaf 15.00 uur ben je welkom in de feestzaal van Bij Ludger, waar Jo vroeger toneelstukken opvoerde en volksdansles gaf. Van 15.30 tot 16.30 uur zijn er diverse sprekers, onder wie Jotika’s voormalige collega Anja Meulenbelt en Jan Andreae, die Jotika zowel meemaakte in de cocounselingbeweging als in de vipassanameditatie. Daarna is er tijd voor een informeel samenzijn. Opgeven kan via https://lnkd.in/eqr8Z6zy (zie link naar ticketpagina onderaan).
‘Jotika Hermsen. De vier levens van een spiritueel pionier’ verschijnt bij uitgeverij Samsara. Het boek telt 352 pagina’s, inclusief 32 pagina’s met foto’s. Het is vanaf 20 september te koop in de boekhandel voor € 29,99 of te bestellen via www.samsarabooks.com.